Shockwave therapie bij chronisch bekkenpijn syndroom/chronische prostatitis: hoe werkt het?

Chronisch bekkenpijnsyndroom (CPPS) is een aandoening waarbij mannen langdurig pijn voelen in het bekkengebied, de onderbuik, penis of anus. De klachten duren meestal langer dan drie maanden en kunnen ook zorgen voor problemen met plassen, gemeenschap of stoelgang. De oorzaak is vaak niet duidelijk. Chronische prostatitis veroorzaakt pijn in de prostaat en het omliggende gebied, vaak zonder duidelijke infectie. Shockwave therapie is een behandeling die bij sommige mannen verlichting kan geven. Wij adviseren een shockwave behandeling in combinatie met een bekkenfysiotherapeutische behandeling. CPPS/chronische prostatitis is vaak een complex probleem die een bredere (multi-disciplinaire) aanpak nodig heeft. 

Wat is shockwave therapie?

Bij shockwave therapie worden krachtige geluidsgolven via de huid het lichaam in gestuurd, richting de plek waar de pijn zit. De behandeling is kort (ongeveer 10-15 minuten per keer) en wordt meerdere keren herhaald (meer informatie over shockwave therapie staat op deze pagina)

Pijnvermindering

Uit verschillende wetenschappelijke studies blijkt dat shockwave therapie pijn kan verminderen bij mannen met CPPS. (Franco et al., 2018; Labetov et al., 2024).

Dit wordt onder meer veroorzaakt door de stof substance P. Dit is een signaalstof (neuropeptide) die normaal gesproken pijnsignalen doorgeeft van de zenuwen naar de hersenen. In de beginfase van een ontsteking zorgt deze stof juist voor meer pijn. Maar bij langdurige (chronische) pijn lijkt substance P de pijn juist te remmen (Nakamura-Craig & Smith, 1989; Lin et al., 2012).

Na shockwave therapie verandert de hoeveelheid substance P in het lichaam. In de eerste 24 uur neemt deze toe, wat tijdelijk lichte napijn kan geven. Maar hierna daalt de hoeveelheid substance P duidelijk. Deze afname past goed bij het klinische beeld: veel mannen ervaren na enkele weken minder pijn (Maier et al., 2003).

Shockwave therapie heeft ook invloed op de zenuwvezels die pijnprikkels geleiden. Het aantal ongemyeliseerde zenuwen – de zogenaamde C-vezels– neemt tijdelijk af waardoor minder pijnsignalen op de plaats van bestemming aankomen (Hausdorf et al., 2008). Ook andere pijnstoffen, zoals CGRP (calcitonin gene-related peptide), nemen af in de zenuwcellen (Takahashi et al., 2003). Dit alles zorgt ervoor dat pijnklachten vaak sterk verminderen.

Ontspanning van spieren

De werking van shockwave therapie in het lichaam zorgt tijdelijk voor veranderingen bij de overgang tussen zenuwen en spieren (de zogenaamde neuromusculaire overgang) (Kenmoku et al. 2012 & 2017). 

Uit dierproefstudies blijkt dat shockwave therapie zorgt voor een tijdelijke, duidelijke afname van het elektrische signaal dat spieren activeert. De kracht van dit signaal neemt direct na de behandeling met ongeveer 39% af, maar de snelheid waarmee het signaal wordt doorgegeven blijft gelijk. Dit komt omdat shockwave therapie een tijdelijk effect heeft op de overgang tussen het zenuwstelsel en het spierweefel. In totaal neemt het aantal van deze zenuw-spier-overgangen zelfs tijdelijk met 80% af door beschadiging van de eindplaten in de spier.

Deze veranderingen zorgen ervoor dat signalen van de zenuwen minder goed worden doorgegeven aan de spieren. Dit kan helpen om overmatige spierspanning tijdelijk te verminderen.

Hoe effectief is shockwave therapie bij chronische bekkenpijn/prostatitis?

Volgens een recente wetenschappelijke overzichtsstudie blijkt dat shockwave therapie bij ongeveer 50% van de mannen leidt tot een duidelijke verbetering van pijn, urineren en kwaliteit van leven die langer dan 6 maanden aanhoudt (Mykoniatis et al. 2020). De resultaten verschillen per persoon. De grootste verbetering wordt vaak gezien na vier tot zes behandelingen.

Is shockwave therapie veilig?

Shockwave therapie is een veilige en goed verdragen behandeling. Sommige mannen voelen na de behandeling een lichte napijn of een wat zwaar gevoel in het bekken. Dit trekt meestal snel weg (Labetov 2024). 

Conclusie

Shockwave therapie is geen wondermiddel, maar kan wel een belangrijke rol spelen in de behandeling van chronisch bekkenpijnsyndroom/chronische prostatitis. Vooral mannen met langdurige pijnklachten en gespannen bekkenbodemspieren kunnen er baat bij hebben. Daarom is een combinatie met bekkenfysiotherapie aan te raden. Het is belangrijk dat de therapie wordt uitgevoerd door iemand met ervaring op dit gebied.